Spreektekst Jaarrekening 2021

Voorzitter, over de jaarrekening 2021 wil de PVV in twee termijnen enkele onderwerpen aan de orde stellen.

Het betreft de informatievoorziening van de provincie (in het licht van het Jaarverslag Zorgplicht archieven), de beleidsdrukte en perverse taakopvatting van de provincie, de excessieve uitgaven aan extern personeel, en een bespiegeling op de thema's rechtmatigheidsverantwoording en frauderisico.

De informatievoorziening.

Jaarlijks stelt de Provinciearchivaris een jaarverslag op van zijn activiteiten. Dit verslag wordt elk jaar later en meer verstopt aan PS verzonden. Misschien komt dat omdat er een gapende kloof zit tussen het Jaarverslag van de Provinciearchivaris en het Jaarverslag Zorgplicht Archieven. In dat laatste informeert GS zonder enige kritische zelfreflectie PS over wat lopende projecten, in plaats van daadwerkelijk duiden hoe het met de kwaliteit van de Zorgplicht Archieven is gesteld.

Voorzitter GS heeft dit Jaarverslag Zorgplicht Archieven inmiddels een andere naam gegeven en de wettelijk gedefinieerde term Archiefbescheiden is ook omgedoopt. Voorzitter dit kan niet. Dit is staatsrechtelijk niet hygiënisch en is het zoveelste voorbeeld waarbij GS wettelijke taken en verplichtingen vermengt met en verbergt in interne memo's en beleidsuitvoering. Zo bijvoorbeeld ook de verantwoording over artikel 217a onderzoek o.b.v. de Provinciewet dat sinds een aantal jaren geleden gewoon niet meer gebeurt. De controlerende taak van PS wordt hier ondermijnd. Het is onbegrijpelijk dat deze Staten dat allemaal gezapig goed lijken te vinden.

Voorzitter, inhoudelijk is er het nodige aan te merken op het Verslag over de Zorgplicht archieven. Zo wordt niet ingegaan op de stand van zaken van het kwaliteitsmanagement en ook niet op de archieven van verbonden partijen zoals de omgevingsdiensten. De conclusies van de Provinciearchivaris, die ik vanaf deze plaats een compliment wil geven, schetsen een geheel ander beeld van de prestaties van het college op het gebied van de wettelijke taken rondom informatie en archief.

Dat beeld is ook het stelselmatige beeld dat ik in de praktijk ervaar. De informatievoorziening en wettelijke verplichtingen zijn niet op orde, ondanks dat er de afgelopen 11 jaar al heel wat mooie praatjes en goedbedoelde projecten de revue passeerden. De Rutte-doctrine lijkt in plaats daarvan aardig verankerd in dit huis, en dat is diep triest. Onvoorwaardelijke open en accurate informatievoorziening is immers de hoeksteen van de democratie en belangrijk instrument om de checks en balances in het bewaken van die democratie te ondersteunen.

Nog iets bij dit thema voorzitter. Jaarlijks wordt een lijst van dossiers vastgesteld die onder de noemer hotspots een ander bewaarbeleid krijgen dan de reguliere termijnen. Voorzitter, het is belangrijk dat dossiers die ertoe doen inderdaad goed worden bewaard en dit initiatief vinden wij goed. Kijken we echter naar de lijsten dan moet ons wel van het hart dat we dossiers missen. Denk bijvoorbeeld aan Essent, Attero, de asielopvang 2015 en het LOF. Gezien de geformuleerde criteria komen die in aanmerking voor eeuwigdurende archivering. De zeggenschap over de lijst is echter belegd bij de provinciesecretaris en GS. Voorzitter, de hotspotlijst zou op onafhankelijke wijze tot stand moeten komen via harde toetsing op de criteria, en niet enkel door GS. Wij dienen hierover een motie in.

 

2e termijn

Voorzitter in de eerste termijn heb ik de tijd genomen om in te gaan op het Informatie- en archiefbeleid. Dat heb ik gedaan vanuit een oprechte zorg m.b.t. de waarborgen binnen onze democratie.

De PVV heeft nog meer zorgen in dit dossier.

Zo is daar de zorgwekkende beleidsdrukte en de taakopvatting van de provincie. Het college trekt absurd veel taken vrijwillig naar zich toe, en zit daarbij soms met meerdere belangen en rollen tegelijk in dossiers. De provincie verheft zijn overheidstaak tot een welhaast goddelijk doel op zich. De uitvoering van beleid kan gerust worden omschreven als wereldvreemd. De burgers en bedrijven van Brabant dienen is namelijk allang niet meer relevant. Kwaliteit van maatregelen doet er ook niet toe, slechts de kwantiteit van rapporten, onderzoeken, adviezen, infographics, netwerkbijeenkomsten en andere bezigheidstherapie voor adviseurs, duurzaamheidsmakelaars en sociale innovatiecoaches lijkt hier te tellen. Lobby-en in den Haag is ook al een doel op zich, daar wordt zelfs een appartement in Den Haag voor gehuurd. Daar waar de provincie wel flink wat inzet zou mogen laten zien, zoals automobiliteit, lopen de projecten fors achter.

Voorzitter, er werd voor ruim 13,5 miljoen euro extern personeel ingehuurd, en dat is enkel capaciteitsinhuur. Daarnaast werd meer dan 25 miljoen euro besteed aan onderzoeken en adviezen, in feite ook verkapte inhuur. Voorzitter, dergelijke bedragen zijn een forse overschrijding van de normen die binnen de overheid als acceptabel worden benoemd voor externe inhuur, onder meer door de 2e Kamer, maar ook reeds jaren geleden de normering in dit huis.

Voorzitter, het college heeft een pilot uitgevoerd met de rechtmatigheidsverantwoording. We vinden het uitstekend dat dit is gebeurd, maar een reflectie op de ervaringen hiermee ontbreken. Wat ging er goed en wat niet? Met name de organisatieaspecten van de koerswijziging dat GS voortaan zelf een rechtmatigheidsverantwoording moet opleveren zijn onvoldoende duidelijk. Wel is duidelijk zoals de accountant beaamt, dat er twijfels zijn waar de verantwoordelijkheid over de rechtmatigheid is belegd in de organisatie. De PVV is van mening dat het de directie is die verantwoordelijk moet zijn, en niet de programmamanagers. Wij doen daarom nogmaals een beroep op GS om dit aan te passen, dan wel om op zijn minst de pilot over 2022 te gebruiken om specifiek deze rolverdelingen te evalueren.

Voorzitter, frauderisico. Twee weken geleden hebben we een goede bijeenkomst gehad over dit onderwerp. De accountant heeft ons in de volle breedte meegenomen in de scope van het thema, wat er zoals onder valt, en waar in onze provinciale beleidskaders en verordeningen er iets over het onderwerp is vastgelegd of bepaald. We hebben wat de PVV betreft duidelijk een weg te gaan. Onze inzet zou dan ook moeten zijn dat GS kennis neemt van de bevindingen en besprekingen en aan de hand van de Sturen met Kaders-methodiek komt met een bespiegeling en voorstel hoe een en ander in te richten. Ik wil hier niet direct met een motie komen, ik hoop dat de voorzitter mij toestaat even de reactie van het college af te wachten voorzitter, in de hoop dat we een toezegging kunnen noteren.