Opinie: Cultuur of Cult-duur?
Het scheppen van een artistieke fantasiewereld kan bijzonder 'cultureel' of 'kunstzinnig' zijn. Maar om volstrekt blind voor de buitenwereld in zo'n fantasiewereld te leven is buitengewoon deerniswekkend.
Helaas is dat nu precies wat de coalitie in het Brabantse Provinciehuis doet als het gaat om cultuurbeleid: terwijl heel Nederland moet bezuinigen, terwijl de laatste miserabele eurocent moet worden omgedraaid, fantaseren zij er lustig verder op los om de 45 miljoen euro die waren gereserveerd voor Eindhoven Culturele Hoofdstad alsnog te besteden aan een artistiek-zweverig nepwereldje, onder het mom van 'cultuur'.
De hamvraag is: wat is cultuur? De andere cruciale kwestie -na het God-zij-dank niet winnen van de titel- is 'wat te doen met de 45 miljoen euro die voor het elitefeest waren gereserveerd?'
Cultuur is een enorm breed begrip, maar laten we ervan uitgaan dat de meeste mensen cultuur wel beschouwen als een begrip dat zaken omvat zoals muziek, film, verenigingsleven, toneel, zang, kunst, amusement, literatuur, musea, sport & spel. Ofwel zaken waarmee mensen hun leven meer zin, inhoud en plezier geven en waarmee het begrip 'samenleving' betekenis krijgt.
Alle genoemde zaken hebben diverse uitingsvormen. Zo bereiken sommige muziekgenres een breed publiek, terwijl voor andere slechts een handjevol liefhebbers te vinden is en worden sommige kunstwerken door veel mensen bewonderd terwijl andere slechts op waardering van een klein groepje mogen rekenen. Is het één dan kunstzinniger of hoogstaander dan het andere? Nee, geenszins. Smaken verschillen nou eenmaal.
Door de muziek te luisteren die we mooi vinden of de musea van onze interesse te bezoeken zijn we allemaal cultuurconsumenten. Maar we zijn ook cultuur 'producenten'. In onze samenleving beoefenen we hobby's, alleen of in groepsverband, we hebben een rijk verenigingsleven waarin zang, muziek, sport, toneel, kunst en vele, vele andere zaken worden beoefend. Allemaal cultuur.
Zo niet voor de bewoners van de zweverige fantasiewereld die volstrekt los van de realiteit op volle kracht door willen stomen naar Eindhoven 2018 (weliswaar geen Culturele Hoofdstad maar dat komt omdat de jury het niet heeft begrepen). Voor hen geldt enkel het credo dat cultuur pas echt iets voorstelt als geen mens het snapt en slechts weinigen het mooi vinden. Het zijn dezelfde mensen die de kleren van de keizer tot in de hemel zouden aanprijzen.
Wat te doen dus met die 45 miljoen euro die de coalitiepartijen in Brabant zo graag willen opmaken aan elitaire kunstprojecten waar geen mens op zit te wachten en waarvoor onvoldoende markt en draagvlak is?
Een eerste mogelijkheid is het geld terug storten in de pot 'Essent-middelen', waar het ook vandaan is gekomen. Mogelijk zijn er op enig moment belangrijke Brabantse doelstellingen die ermee bekostigd zouden kunnen worden.
Een andere mogelijkheid is het geld inzetten voor behoud en versterking van onze culturele (infra)structuur. Een van de kerntaken van de provincie is behoud van cultureel erfgoed en identiteit, zoals monumenten, kerken, molens, kloosters, bibliotheken, heemkundekringen, gildes, streekproducten, tradities e.d. En hier ligt nu de kans voor de Provincie!
Dat is dus niet 'investeren' volgens het fantasieontwerp van de cultuurbobo's, maar naar analogie van onze mooie Brabantse samenleving en overeenkomstig de kerntaak van de provincie.
Cultuur zit verankerd in onze dorpen, steden en regio's. In de Brabantse dorpen zit cultuur verankerd in een bruisend verenigingsleven waarvan de sportverenigingen, het zangkoor, de kermis, de bibliotheek, de toneelgroep, het dorpshuis, het jaarlijkse dorpsfeest, de fanfare en misschien het gilde en een museum allemaal deel uitmaken. In een kleine stad is wat meer variëteit aan sportclubs en verenigingen te vinden, monumenten, een klein theater, restaurantjes, buurthuizen, meer musea, een bioscoop. De grote steden sluiten verder aan met wellicht een schouwburg en een concertpodium en er vindt jaarlijks nog een variëteit aan evenementen plaats.
Veel van de genoemde zaken zoals bibliotheken, musea, talloze verenigingen en restauratie en onderhoud van monumenten zijn nou precies de zaken waarop de afgelopen jaren is bezuinigd, terwijl hoogdravende kunstprojecten en koepelorganisaties voor kunst die zich vooral bezighouden met kunst waar nauwelijks vraag naar is driftig gesubsidieerd worden. Dat is de omgekeerde wereld. Wie cultuur een warm hart toedraagt, zorgt dat dorpen en steden hun culturele infrastructuur kunnen behouden en begrijpt dat de minder populaire kunst en cultuur nou eenmaal een duurder prijskaartje voor de daarin geïnteresseerde consument heeft.
Provincie, grijp je kans en maak weer contact met je burgers! Dat hoeft niet eens 45 miljoen te kosten.
Mariëtte Frijters-Klijnen
Patricia van der Kammen
Statenleden PVV Noord-Brabant