Spreektekst Burgerinitiatief “Met spoed een besluit nemen over de herindeling van Nuenen c.a. en Eindhoven en het herindelingsadvies van 2 oktober 2018 verwerpen”
Voorzitter, herindelingen zijn bestuurlijke processen die niet zonder slag of stoot verlopen. Gelukkig maar, want het gaat nogal ergens om.
De zeggenschap, de autonomie en de zelfbeschikking van één of meerdere gemeenten wordt geofferd om de machtswellust van bestuurlijke elites te bevredigen. Zo ook in de casus Nuenen.
Voorzitter, het dossier 'herindeling Nuenen' met als resultaat het herindelingsadvies van het college van GS en gedeputeerde Spierings in het bijzonder was een bestuurlijke aanfluiting van begin tot eind. GS die al bestuurlijk dwalend een gemeente op de knieën wilde dwingen, zoekend naar argumenten die allang achterhaald waren, nieuwe argumenten erbij zocht, de wens van de inwoners totaal negeerde, een referendumuitkomst fnuikend afdeed als niet relevant want ja, het paste niet in het straatje. Voorzitter dit college en met name de gedeputeerde Spierings vertoonde in dit dossier een hoeveelheid bestuurlijke arrogantie waar je akelig van wordt.
Dat was in een notendop het GS-dossier. Dat dossier werd op 7 december van de PS-agenda gehaald en kwam daarmee als een zwaard van Damocles boven de markt te hangen. De inwoners van Nuenen en ook een aanzienlijk deel van de Staten bleven verdwaasd achter en vroegen zich perplex af wat er nou aan hun fiets hing.
De inwoners van Nuenen, en met name de actiegroep Nuenen Zelfstandig liet het er echter niet bij zitten en organiseerde een Burgerinitiatief, waardoor het stuk alsnog op de agenda van PS kwam. Nogmaals een compliment daarvoor. Er ligt vandaag dan ook geen voorstel om vóór een herindelingsadvies van GS stemmen, maar een voorstel van PS om datzelfde herindelingsadvies van GS te verwerpen.
En met dat voorstel, zo is inmiddels grondig onderzocht mede door het Ministerie van BZK en aan ons verzekerd, zal ook de ARHI procedure eindigen. Mocht die in de toekomst ooit opnieuw starten, dan kan die procedure ook niet aanvangen waar ze nu eindigt, ook dat is vanuit het Ministerie aan ons verzekerd. Wel is het aan de Minister het financieel toezicht van de Provincie over de betrokken gemeentes formeel op te heffen. Wij vragen dan ook aan GS om, indien wij vandaag besluiten het herindelingsadvies te verwerpen, per direct, dus vandaag nog, de minister daarvan in kennis te stellen en haar te verzoeken het financieel toezicht op de kortst mogelijke termijn op te heffen. Kan het college dat toezeggen voorzitter?
Voorzitter het burgerinitiatief is een passende stap in een voorts bizar dossier.
Met dit burgerinitiatief willen de inwoners die herindeling terecht volledig van tafel af hebben. Een herindeling die ze sowieso niet wilden en waartegen ook de regio 'Nee' zei, maar die desondanks van bovenaf werd opgelegd door gedeputeerde Spierings. Die met argumenten kwam die geen hout sneden. Daarbij voorzitter, wetenschappelijke onderzoeken spreken sowieso stelselmatig veel argumenten voor herindelingen tegen.
<<<< Bestuurskracht, dat is de mate waarin de gemeente in staat is de taken uit te voeren die ze geacht wordt uit te voeren. Let wel, het gaat daarbij dus om het resultaat van die taakuitvoering, en niet, zoals ten onrechte vaak wordt gedacht, om de organisatie, de coördinatie of de ambtenaren. Prof Wim Derksen, emeritus hoogleraar bestuurskunde in Leiden en Rotterdam, maakt dat in zijn werk ook duidelijk, als hij duidt waarom het willen vergelijken van bestuurskracht van verschillende soorten gemeenten mank gaat. >>>>
<<<< Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de betrokkenheid van burgers bij hun omgeving verslechtert bij gemeentelijke schaalvergroting. Prof Denters van de Universiteit Twente concludeert samen met collega's wereldwijd op basis van meerdere onderzoeken[1] dat betrokkenheid, participatie en vertrouwen in de overheid afnemen bij gemeentelijke schaalvergroting. Dat blijkt overigens ook uit opkomstcijfers van verkiezingen. >>>>
<<<< Herindelingen hebben daarnaast gebleken géén positieve invloed op de financiën of de efficiency van een gemeente. Na herindelingen dalen de uitgaven niet en worden de voorzieningen voor de burgers niet beter[2] [3]. Het Coelo concludeert dat, Berenschot concludeert dat en onlangs ook dr Geertsema in zijn in 2017 verschenen proefschrift. >>>>
Verder weg van de burgers[4], dat is dus precies de richting waar de elitepartijen als VVD, D66 en PvdA naartoe willen. En dat terwijl onze dorpen en onze kernen het startpunt en het kloppend hart zijn van onze samenleving.
De vraag is dan ook, als er geen rationele redenen zijn voor een herindeling, waarom dan tegen beter weten in een herindeling doordrukken? Dan kan ik enkel concluderen dat de reden waarom de linksliberale elites van VVD, D66 en PvdA niet willen doen wat goed is voor de burgers, is dat ze vooral willen doen wat goed is voor henzelf, de bestuurselite. Grotere gemeentes, dat zijn duurdere zetels, mooiere baantjes, en ja het bekt wat ekkerder op feestjes. Het hoort allemaal bij het slopen van de zeggenschap en democratie voor ónze inwoners.
Maar een nog groter vraagstuk in dit dossier is de houding van de partij die altijd zegt op te komen voor de burgers en die in haar verkiezingsprogramma schreef dat herindelingen alleen oke zijn als er draagvlak voor is.
Anderhalf jaar lang echter hield SP de kaarten voor de borst. Toen gedeputeerde Spierings de regie overnam en de ARHI procedure startte, hebben diverse partijen daar direct kritische vragen over gesteld en keer op keer ertegen geageerd.
De SP hebben we niet éénmaal kritisch gehoord over het overnemen van de regie door de provincie, over het belabberde ontwerp, over het negeren van de burgers.
We hebben de SP niet éénmaal de afgelopen anderhalf jaar simpelweg horen zeggen 'en nou kappen met die ARHI want op onze steun hoef je niet te rekenen beste gedeputeerde'. De SP wilde simpelweg niet duidelijk maken of zij gingen kiezen voor het pluche of voor de burgers.
Enkel wazige uitspraken als 'natuurlijk is draagvlak belangrijk, maar ja, de bestuurskracht moet ook verbeterd worden, dat is echt allemaal niet vrijblijvend'.
En dat voorzitter, is er de oorzaak van dat wij vandaag dit dossier behandelen. Als de SP had gedaan wat ze in hun programma hadden opgeschreven, hadden ze de gedeputeerde al direct kunnen vertellen dat ze bij de herindeling Nuenen niet op de steun van SP zou moeten rekenen.
Dát voorzitter, was wel zo sjiek geweest. In plaats daarvan framet de SP nu in de laatste paar maanden voor de verkiezingen alsof zij de inwoners van Nuenen redden. Ze hebben die burgers keihard laten vallen.
Maar voorzitter, vandaag staat het belang van Nuenen en al die inwoners die keihard 'Nee' zeiden tegen de herindeling van hun mooie gemeente voorop. Daarom zeg ik tegen de SP: neem vandaag het juiste besluit om daarmee te herstellen wat je afgelopen jaar kapot maakte.
[1] Bas Denters et al . Size and local democracy . 2014
[4] Hoe goed voeren nu Eindhoven en Nuenen de taken uit? Sla de krant open en constateer dat de gemeente Eindhoven de inwoners steeds minder uren zorg biedt en er financieel een puinhoop van heeft gemaakt. Zet dat af tegen de regen aan positieve beoordelingen over de zorg en de dienstverlening van hún gemeente Nuenen zoals in de honderden ingediende zienswijzen van burgers bleek. Nuenenaren zijn op grote schaal tevreden over de dienstverlening en de hulp die zij in hun gemeente krijgen.