Spreektekst Rapport Zuidelijke Rekenkamer Voortgang Energietransitie provincie Noord-Brabant

Voorzitter,

Eerst een woord van dank aan de ZRK. De bevindingenrapportages van de ZRK zijn altijd uitermate degelijk en dat is ook hier weer het geval.

In het voorstel wordt gevraagd om de aanbevelingen aan PS en GS over te nemen. De PVV kan met een aantal van deze aanbevelingen best instemmen. Met een aantal aanbevelingen hebben we echter moeite en daarnaast vinden we dat de ZRK vollediger had mogen zijn. Aan de kaderstellende rol van PS wordt in dit rapport bijvoorbeeld nauwelijks aandacht besteed.

Voorzitter, het onderzoek van de ZRK maakt duidelijk dat de Brabantse doelstellingen van de energietransitie onduidelijk en niet haalbaar zijn. De lat is daarbij ook nog eens een stuk hoger gelegd dan landelijk.

De aanbevelingen van de ZRK zijn eenzijdig gericht op de aanname dat de doelen per se moeten worden bereikt. Dat is een vorm van tunnelvisie. Adviezen zoals bijvoorbeeld het bijstellen van doelen of ambities of een koerswijziging in het beleid, oftewel heroverweging van de energietransitie en de RES-sen, ontbreken in het rapport. Dát zijn adviezen waarmee de rol van PS als kadersteller serieus zou worden genomen.

De aanbevelingen van de ZRK zijn ook gedaan terwijl de doelmatigheid van het energiebeleid niet is onderzocht. Tegelijkertijd worden beleid intensiveren, meer regie nemen en strakker sturen in dit rapport aanbevolen, terwijl dus helemaal niet duidelijk is of die keuzes ook de meest doelmatige route vormen.

Wat de PVV betreft zou dit rapport dan ook vooral aanleiding moeten zijn om als staten het debat te voeren over de doelen en ambities, en deze mogelijk te heroverwegen. En behalve de doelen, daarbij ook kijken naar de middelen, en de verhouding tussen die doelen en middelen.

En voorzitter, eigenlijk heeft het college bij monde van gedeputeerde van der Horst de weg al vrij gemaakt voor een gedegen heroverweging. Want in de oordeelsvormende themabijeenkomst, waar de gedeputeerde het debat mocht aftrappen met gratis extra zendtijd, stelde hij in zijn energietransitieverkooppraatje “Als het college getwijfeld had aan de noodzaak en de haalbaarheid dat dit dan niet in het bestuursakkoord was opgenomen”.

Welnu voorzitter, de ZRK laat nu juist zien dat er ernstig getwijfeld moet worden aan die haalbaarheid. Je zou dus denken dat deze gedeputeerde graag het debat aangaat over de doelen, maar nee, als een strak geprogrammeerde robot komt hij niet verder dan ‘jamaar jamaar, het is geen kwestie van willen, we moeten’. Dat komt dan bovenop het sowieso al naïeve wensdenken van GS die hoopt op transitiereddende ‘trendbreuken’ en dat onderbouwt met een ‘mogelijk-misschien-lukt-het’-quote van het PBL.

Voorzitter wat wij moeten, is zorgen dat de burgers in Brabant geen last hebben van deze overheid. Wat wij moeten, is zorgen dat de burgers in Brabant geen onnodig hoge energierekening hebben en dat ze de verwarming gewoon aan durven zetten. Wat wij moeten, is blijven nadenken of we de juiste dingen doen, en of we de dingen juist doen.

Wat daarbij past is een volksvertegenwoordiging die actief een kaderstellende rol pakt. Terwijl in alle provincies de RES-sen in PS besproken zijn, werden we in Brabant afgescheept met statenmededelingen. Voorzitter het moet afgelopen zijn met die systematiek waarin we ons als volksvertegenwoordiging door GS laten vertellen waar we iets van mogen vinden. Dat is aan ons. Laten we als PS dan ook eens serieus stilstaan bij het feit dat de afgelopen jaren hier en daar onze zeggenschap erbij is ingeschoten. Niet alleen in dit dossier, maar breder.

En voorzitter, hoe zit het met de dossiers van klimaattafels en RES-sen? Wanneer worden de ongecensureerde documenten openbaar? Waarmee mag de burger weten wie er allemaal aan tafel zat en met welk belang?

Voorzitter, concluderend. Een heroverweging van doelen en middelen is wat de PVV betreft hard nodig, zodat we keuzes maken die echt het verschil kunnen maken voor de continuïteit van onze energievoorziening, de portemonnee van de burgers, en het behoud van ons mooie Brabantse landschap.

Wij dienen een amendement in waarmee het voorstel meer recht doet aan de kaderstellende rol van PS.